Một góc nhìn từ tâm lý học về những vết thương lòng ta vô tình gieo rắc.
Có một sự thật mà hầu như không người cha, người mẹ nào dám thừa nhận: Những kẻ bắt nạt đầu đời của đứa trẻ, trong rất nhiều trường hợp, không phải là một đứa trẻ to xác nào đó ở sân trường, mà lại chính là chúng ta – những người sinh ra chúng.
Chẳng ai cố ý làm điều đó. Sâu thẳm trong trái tim mỗi cha mẹ, tình yêu dành cho con là vô bờ bến. Thế nhưng, dưới gánh nặng mưu sinh, sự mệt mỏi triền miên và những tổn thương chưa bao giờ được chữa lành từ chính tuổi thơ chúng ta, đôi khi, thứ tình yêu ấy lại bị bóp nghẹt và biến tướng. Những lời quát mắng nặng nề trong vô thức, những cái im lặng lạnh lùng đầy trừng phạt, hay ánh mắt thất vọng… tất cả, đối với một tâm hồn non nớt, đều là những đòn roi tàn khốc.
Một đứa trẻ chào đời với trái tim rộng mở, nguyên sơ và một niềm tin tuyệt đối vào cha mẹ. Chúng xem chúng ta là thế giới, là chân lý. Mỗi lời chúng ta nói, mỗi biểu cảm chúng ta thể hiện, đều được đứa trẻ “thu vào” và trở thành thứ ngôn ngữ nội tâm đầu tiên hình thành nên lõi nhận thức về bản thân chúng. Thứ ngôn ngữ ấy sẽ theo chúng suốt cuộc đời, trở thành “giọng nói” trong đầu mỗi khi chúng đối diện với thế giới.
- Khi ta buông một câu: “Sao con luôn hậu đậu/vô dụng như thế?”, đứa trẻ không nghe thấy sự bực bội nhất thời. Nó nghe thấy một sự thật về chính mình: “Mình là kẻ hậu đậu. Mình là đồ vô dụng.”
- Khi ta so sánh: “Sao con không được như nó?”, đứa trẻ không nghe thấy mong muốn con tiến bộ. Nó nghe thấy một bản án: “Mình không đủ tốt. Mình không xứng đáng.”
- Và khi ta im lặng, phớt lờ, quay lưng lại với cảm xúc của con, đứa trẻ không hiểu rằng ba mẹ đang mệt. Nó cảm nhận được một sự từ bỏ tàn nhẫn: “Mình không đáng được yêu thương. Mình không có giá trị.”
- Nhiều cha mẹ, sau những cơn nóng giận, thường ôm đầu bối rối và tự vấn: “Tại sao mình lại có thể nói với con những lời kinh khủng như vậy? Mình không muốn thế!”.
Câu trả lời, thường không nằm ở hành vi của đứa trẻ, mà ẩn sâu trong ký ức tuổi thơ của chính chúng ta. Những đứa trẻ bị tổn thương ngày xưa, lớn lên, và rồi lại vô thức dùng chính những phương cách gây tổn thương mà chúng từng hứng chịu để “giáo dục” thế hệ tiếp theo. Một lời chê bai, một trận đòn roi hôm nay, đôi khi không chỉ là phản ứng với một đứa trẻ nghịch ngợm, mà là sự tái diễn của nỗi đau từ một đứa trẻ ngày xưa chưa bao giờ được an ủi.
Hãy can đảm dừng lại một khoảnh khắc, đặt tay lên ngực và tự hỏi:
“Tôi đang nổi giận với con tôi, hay đang nổi giận với chính những tổn thương trong quá khứ của tôi?
“Tôi đang muốn dạy con, hay đang muốn trút bỏ sự bất lực và mệt mỏi của bản thân lên một sinh lễ non nớt hơn?”
Sự thấu hiểu này chính là chìa khóa. Khi ta nhận diện được vết thương của chính mình, ta mới có thể ngăn nó không tiếp tục di truyền. Chữa lành cho đứa trẻ bên trong của chính mình, là cách để ta yêu thương đứa con ngoài đời thực một cách trọn vẹn và lành mạnh nhất.
- Đứa trẻ nào cũng sẽ mắc lỗi. Đó là cách chúng học. Thay vì phán xét, hãy hướng dẫn.
- Đứa trẻ nào cũng sẽ ương bướng. Đó là cách chúng khẳng định cái tôi. Thay vì la hét, hãy lắng nghe và kiên nhẫn thiết lập các giới hạn.
- Đứa trẻ nào cũng sẽ có những lúc làm ta kiệt sức. Nhưng hãy nhớ: Chúng cần một điểm tựa vững chắc để dựa vào, chứ không phải một kẻ thù để chống lại.
Thế giới bên ngoài kia rồi sẽ đủ đầy những khắc nghiệt, những lần vấp ngã, những lời chê bai và sự từ chối. Đừng để ngôi nhà – nơi bình yên duy nhất trong cuộc đời con – lại trở thành mặt trận đầu tiên và khắc nghiệt nhất làm con gục ngã.
Hãy gieo vào tâm hồn non nớt ấy những lời nói độ lượng, dịu dàng. Hãy sửa sai bằng sự bao dung và giải thích rõ ràng. Hãy kỷ luật bằng sự tôn trọng, chứ không phải bằng sự xấu hổ và sợ hãi.
Và trên hết, hãy luôn nói chuyện với con bằng giọng điệu mà bạn mong muốn một ngày nào đó, chính đứa con ấy sẽ dùng để nói với bản thân nó trong những giây phút khó khăn nhất.
Bởi vì, giọng nói của bạn hôm nay, chính là giọng nói sẽ dìu dắt, an ủi hoặc hành hạ tâm trí con cho đến suốt cuộc đời.
[Nguồn sưu tầm]
Nếu chưa tìm thấy thông tin, quý vị có thể đặt câu hỏi ngay trên mạng xã hội facebook của chúng tôi tại địa chỉ sau:
https://www.facebook.com/groups/congdongus/
Chúng tôi sẽ phản hồi nhanh nhất cho quý vị
